Komt er een wand met overwegend hoogbouw (15-30m) langs de historische Eemhaven?
Het gemeentelijk Ambitiedocument 2015 wordt nu gevolgd waardoor de havenkade tussen het Eemplein en de Brabantsestraat op termijn voor meer dan 50% uit een wand tot 30 meter hoog bestaat. Dat is meer dan 2x zo hoog als de overzijde.
Naast het ontbreken van enige relatie met de overzijde, geeft deze hoogte een gemiddeld schaduwvlak tot aan de overzijde van het water. Veel boten, ook passanten, liggen de hele dag in de schaduw.
Het complex Rohm en Haas en de Prodent fabriek, de laatste verwijzingen naar de oude haven, moeten er in de ambitie van de gemeente op termijn ook aan geloven. Ook hier wordt bebouwing tot 30 meter hoog voorgesteld.

De Stichting Vrienden van de Eemhaven (SVE) vindt dit voor het karakter van de haven een zeer zorgelijke ontwikkeling. De haven is een onlosmakelijk deel van de historische stad en moet zich niet daarvan vervreemden. Opmerkelijk is die ongeremdheid met hoogbouw aan de haven zeker ook, omdat er verschillende vastgestelde documenten zijn waaruit duidelijk blijkt hoe het wel moet. Uit een gesprek dat de SVE hierover had met wethouder Kemmerling blijkt dat volume en opbrengst bepalend zijn. Historisch besef, sfeer en de Amersfoortse schaal lijken er niet toe te doen.

Blok 3
De gang van zaken bij Blok 3 lijkt model te staan voor de aanpak van de verdere invulling langs de havenkade. Voor Blok 3 is na veel afweging en overleg een zorgvuldig ruimtelijk kader in meerdere documenten vastgelegd. De functie van Blok 3 is het maken van de ruimtelijke verbinding tussen het grootschalige Eemplein en de kleinschalige bebouwing van de haven.
Het ontwerp dat nu voor Blok 3 wordt uitgewerkt wijkt daar geheel van af. Een solitair hoog gestapeld blok dat zich weinig of niets aantrekt van de haven. De supervisor voor het Eemplein, die door de Raad eerder werd benoemd, wordt zonder raadsbesluit door B&W aan de kant gezet en de Raad wordt onjuist geïnformeerd over de ruimtelijke kaders voor Blok 3. De Raad kwam op 8 maart tot een principebesluit waarin de door B&W vastgestelde uitgangspunten van juli 2015 worden genegeerd.

Het Oliemolenkwartier
Voor het Oliemolenkwartier (De Nieuwe Stad) heeft de Raad in 2009 een bestemmingsplan vastgesteld. Dit bestemmingsplan laat langs de kade een bouwhoogte toe van 15 meter, iets hoger dan de overzijde.  Dat uitgangspunt moet leiden tot de zo gewenste samenhang van de beide oevers en de verbinding met de oude stad. Het Ambitiedocument van 2015 sluit daar als volgt op aan:

" NIEUWE STAD
Aangezien De Nieuwe Stad tot het Stadshart gaat behoren zijn de overeenkomsten met de historische binnenstad onderzocht. In de binnenstad van Amersfoort zijn verschillende soorten straten en stegen te vinden. Deze variëren in breedte van 2 tot 10 meter. De hoogte van de bebouwing varieert tussen 2 en 4 lagen.
Deze maten dienen als voorbeeld voor De Nieuwe Stad. .... Hierdoor zal de nieuwe stad zich op natuurlijke wijze kunnen mengen in het bestaande stedelijk weefsel van het Stadshart." (pag 53)

Vervolgens wordt er in datzelfde document gesproken over 30 meter hoog en worden er nu plannen uitgewerkt met die grotere hoogte langs de kade. (9 tot 10 bouwlagen). Daardoor ontbreekt elke aansluiting met de bestaande stad, met het resterende industrieel erfgoed en met de bebouwing aan de overzijde.

Het eerste plan dat nu wordt uitgewerkt is de vervanging van de studenten-units. Daarvoor is een klankbordgroep gevormd, die vooraf heeft meegekregen dat de bouwhoogte van 30 meter niet ter discussie staat. Er kan alleen marginaal gereageerd worden op de voorstellen van de enige door B&W geselecteerde architect.
Zo regisseert de gemeente voort volgens de methode van Blok 3. De termen "G1000, co-creatie, versterken democratische structuur", lijken alleen voor de bühne bedoeld.  

De Stadshartvisie
Dinsdag 28 juni wordt in de Raad het Ambitie Programma Stadshart besproken. Een lijstje van kwaliteitswensen op een hoog abstractieniveau, waarvoor je de handen gemakkelijk op elkaar krijgt.
Voor de Eemhaven is het volgende tekst nog het meest concreet:

"De Eemhaven vormt het creatieve centrum met moderne architectuur en industriële monumenten. De combinatie van de historische binnenstad met de nieuwe hoogwaardige architectuur bijvoorbeeld langs de Eem is een sterke aantrekkingskracht van Amersfoort."

De Stadshartvisie borduurt voort op de Structuurvisie 2030, die in 2013 werd vastgesteld, waarin staat dat bij intensivering van het stedelijk gebied de menselijke maat centraal blijft staan.

"We willen bebouwing en een openbare ruimte die een prettig verblijfsklimaat heeft. Dat betekent dat we niet in de eerste plaats aan hoogbouw denken." (pag 41)

De uitwerking in het Ambitiedocument De Nieuwe Stad gaat juist uit van het verdwijnen van de nog resterende industriële monumenten aan de haven, met daarvoor in de plaats nieuwbouw tot een hoogte van 30 meter.

Conclusie
Zolang de uitgangspunten op een vaag of hoog abstractieniveau worden geformuleerd gaat iedereen gemakkelijk akkoord. Bij de concrete uitwerking worden echter keuzes gemaakt die daarvan geheel kunnen afwijken. Dan zijn plotseling bouwvolume en opbrengst leidend geworden en komen kwaliteit en eerder geformuleerde afspraken duidelijk op de tweede plaats.

De SVE gaat zich ook in de komende periode inspannen om die oorspronkelijke ambities zoveel mogelijk te realiseren. Het gaat om kwaliteit, het karakter van de haven wordt nu misschien wel voor de komende honderd jaar vastgelegd. De SVE blijft de gemeentelijke plannen zeer kritisch volgen en kiest voor bezwarenprocedures waar dit nodig is. (Lees meer op eemhaven033.nl)

Het is heel jammer dat de SVE het middel van bezwaren moet kiezen om de stad tegen kwaliteitsverlies te beschermen. De grote beschermer van de stad zou de gemeente zelf moeten zijn. Helaas is de term onbetrouwbare overheid soms ook in Amersfoort van toepassing.

Stichting Vrienden van de Eemhaven